Platero y yo (Ο Πλατέρο κι εγώ)

για κιθάρα και αφηγητή

Μουσική σύνθεση: Mario Castelnuovo–Tedesco 

Κείμενο: Juan Ramón Jiménez

Τρεις καλλιτέχνες παρουσιάζουν ένα εμβληματικό κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το πεζοποίημα Ο Πλατέρο κι εγώ του νομπελίστα Ισπανού ποιητή Juan Ramón Jiménez (1881-1958) σε μουσική σύνθεση του Ιταλού συνθέτη Mario Castelnuovo-Tedesco (1895-1968).

Αφήγηση – τραγούδι: Δάφνη Πανουργιά

Κιθάρα: Αλεξάνδρα Χριστοδήμου

Video art: Κωστής Παπαδόπουλος

Το απαιτητικό αυτό έργο, που παίζεται για δεύτερη φορά στην Ελλάδα, θα παρουσιαστεί την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 στις 7.30 μ.μ. στον Πολυχώρο «Πόλις» (Μαρίνου Αντύπα 62-66 και Φιλοθέης 69Β) στο Ν. Ηράκλειο.

Γεννημένος στο Μογέρ της Ανδαλουσίας, ο Juan Ramón Jiménez έγραψε το έργο του Platero y yo (Ο Πλατέρο κι εγώ) σε νεανική ηλικία (1914). Με υπότιτλο «Ελεγείο της Ανδαλουσίας», το βιβλίο περιγράφει σε 138 κεφάλαια μια λυρική απεικόνιση της ζωής του ποιητή στην πόλη και τις εξοχές του Μογέρ, συντροφιά με τον αγαπημένο του γαϊδαράκο, τον Πλατέρο, όνομα που στα ισπανικά σημαίνει ασημένιος. Πρόκειται για ένα έργο που στην ουσία είναι εσωτερικοί μονόλογοι του ποιητή με το γαϊδουράκι του. Ο γάιδαρος θεωρείται σύμβολο τρυφερότητας, αγνότητας και αφέλειας. Η ιστορία αναγνωρίζεται και ως εξαιρετικό παράδειγμα στη συγκριτική λογοτεχνία.

Το καλοκαίρι του 1957 ο συνθέτης Mario Castelnuovo-Tedesco επισκέφθηκε την Ισπανία και ήρθε σε επαφή με το έργο του Jiménez, ο οποίος είχε πρόσφατα (1956) βραβευτεί με το Νόμπελ. Μέσα από την εικοσαετή καριέρα του ως συνθέτης σε περισσότερες από 150 ταινίες για τα κινηματογραφικά στούντιο του Χόλιγουντ, εμπνευσμένος και γοητευμένος από το συγκεκριμένο έργο, ο Tedesco συνέθεσε το 1960 το Platero y yo, έργο 190, για κιθάρα και αφηγητή, ντύνοντας μουσικά 28 κεφάλαια του βιβλίου. Λαμβάνοντας το χειρόγραφο με τα 28 μέρη του έργου ο Ισπανός κιθαριστής Andrés Segovia, εγκάρδιος φίλος και μοναδικός πρεσβευτής των πολυάριθμων συνθέσεων του Mario Castelnuovo-Tedesco για κιθάρα, του έγραψε: «Ο Πλατέρο κι εγώ είναι μια ευτυχής ιδέα, και η μουσική δημιουργία ένα αριστούργημα. Ένα από τα πιο πρωτότυπα και σημαντικά έργα στην ιστορία της κιθάρας».

Η ιδιαιτερότητα της παρουσίασης του έργου από τη Δάφνη Πανουργιά και την Αλεξάνδρα Χριστοδήμου είναι η χρήση video art, μια δημιουργία του εικαστικού Κωστή Παπαδόπουλου, ο οποίος σημειώνει για το εγχείρημά του αυτό:

«Ένας συγγραφέας γράφει ιστορίες, χρόνια αργότερα ένας συνθέτης γράφει μουσική για κιθάρα πάνω σε αυτές τις ιστορίες και πολλά ακόμα χρόνια αργότερα τρεις καλλιτέχνες τού δίνουν μια σύγχρονη όψη, μιας και οι ιστορίες του Juan Ramón Jiménez και οι μουσικές του Mario Castelnuovo-Tedesco έχουν μια διαχρονική πλευρά. Ήταν μια πρόκληση για μένα να οπτικοποιήσω μουσικοποιημένες ιστορίες (!) …3 σε 1.

Προσπάθησα να αναδείξω τον τρυφερό-γλαφυρό τρόπο που ο Jiménez καταγράφει μνήμες της νιότης του από την ισπανική φύση και την τοπική κοινωνία του Μογέρ, τις δίδυμες αδελφές —χαρά και λύπη— καθώς και το έντονο συναίσθημα που υπάρχει στη σχέση του ανθρώπου με τους τετράποδους φίλους του, “βγάζοντας” μια παιδικότητα και προσθέτοντας μια μικρή δόση χιούμορ στις πιο φωτεινές ιστορίες, ενώ κράτησα πιο χαμηλούς τόνους καθώς και μια δόση abstract μινιμαλισμού στις πιο σκοτεινές, εκεί που κυριαρχούσε η θλίψη.

Χρησιμοποίησα τεχνικές κολάζ, animation και σχεδίου επεξεργασμένα σε Premiere (video) και Photoshop (image – animation)».

Την εκδήλωση προλογίζει ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος.